Μάθε πώς να ενεργοποιείς τη λογική σου

Blog, Coaching, Προσωπική Ανάπτυξη

06/02/2022

«Το πιο ευλογημένο αγαθό είναι να έχεις σωστή αντίληψη για τα πράγματα»
Επίκουρος

Ο άνθρωπος είναι ον λογικό. Είναι ο «αναθρών ά όπωπε» σύμφωνα με μια φράση που κατά τον Πλάτωνα αποδίδεται στον Σωκράτη. Είναι αυτός που μπορεί να εξετάζει, να αναλογίζεται, να στοχάζεται, να κρίνει και μετά να αποφασίζει τη δράση του. Η λογική και όλα τα επιμέρους χαρακτηριστικά που την συναποτελούν μας διαχωρίζει πνευματικά από τα ζώα.

Αφού λοιπόν εξ’ ορισμού είμαστε λογικά πλάσματα, γιατί δεν λειτουργούμε πάντα λογικά; Γιατί κάποιες φορές ενώ γνωρίζουμε ποια είναι η καλύτερη επιλογή κάνουμε μία λιγότερο καλή; Διότι το μυαλό μας διαθέτει διαφορετικά επίπεδα λειτουργίας. Εκτός από ανώτερη ευφυία διαθέτουμε και ένστικτα, προσκολλήσεις, αυτόματες αντιδράσεις, παρορμήσεις, φοβίες κτλ.

Μέσα στον εγκέφαλό μας συγκατοικούν ο «άνθρωπος – μαϊμού» και ο «άνθρωπος λογική». Γι’ αυτό και κάποιες φορές συμβαίνει να αντιδρούμε μέσα από τον αυτοματισμό του «μικρού μας εαυτού», ενώ άλλες φορές καταφέρνουμε να ανταποκρινόμαστε μέσα από τον λογικό και πνευματικά ανώτερο εαυτό μας.

Σκοπός μου σε αυτό το άρθρο, είναι να παρουσιάσω τρόπους που θα σε βοηθήσουν να χαλιναγωγήσεις την «μαϊμού» (την αντιδραστική σου συμπεριφορά) και να αφήσεις ελεύθερο το πεδίο δράσης στην «λογική σου πλευρά». Στην πλευρά του εαυτού σου που ανταποκρίνεται επιδέξια στα φαινόμενα και μέσω αυτής θα καταφέρεις να εξελιχθείς, να προχωρήσεις μπροστά και να ζήσεις πιο ευτυχισμένος.

Ο «άνθρωπος – μαϊμού» και ο «άνθρωπος λογική»

Θα σου συστήσω δύο πλευρές του εαυτού σου που σίγουρα ήδη τις γνωρίζεις καλά.

-Η πρώτη είναι η «μαϊμού». Είναι η πλευρά σου που αντιδρά αυτόματα σε οτιδήποτε περνάει από μπροστά της. Σκέψου πώς αντιδρά μία μαϊμού σε ένα ερέθισμα… Βιαστικά! Χωρίς μέτρα και σταθμά! Χωρίς να καλοεξετάσει τις επιλογές της! Η μαϊμού είναι έρμαιο στις συνήθειές της και στις παρορμήσεις της. Σαν παράδειγμα γνωρίζει ότι η μπανάνα είναι κάτι το επιθυμητό. Παρορμητικά λοιπόν αν βάλεις μπροστά στη μαϊμού μία μπανάνα και μία καλύτερη επιλογή, θα διαλέξει αυτόματα την μπανάνα Υπάρχει και η άλλη περίπτωση… να βάλεις μπροστά στη μαϊμού κάτι που της θυμίζει την μπανάνα χωρίς όμως το πολυπόθητο περιεχόμενο. Η μαϊμού χωρίς κριτική, βασισμένη σε μία εντύπωση, από συνήθεια θα αρπάξει το γνώριμο. Θα το αρπάξει ακόμα κι αν χρειαστεί να γίνει επιθετική.

Παρατήρησε λοιπόν, πως και πότε μπορεί να υποκύπτεις σε αυτοματισμούς και συνήθειες χωρίς να ενεργοποιείς τη λογική σου, στερώντας ενδεχομένως από τον εαυτό σου καλύτερες εκδοχές. Η «μαϊμού» αντιστοιχεί στο τμήμα του εγκεφάλου που όπως ανέφερα στο προηγούμενο άρθρο (μπορείς να το βρεις εδώ) ονομάζεται μεταιχμιακό. Όσο περισσότερο αφήνεσαι ανεξέλεγκτα σε αυτή τη λειτουργία χωρίς παρατήρηση και στοχασμό για ό,τι παράγει, τόσο περισσότερο εμποδίζεις την εξέλιξή σου. Τότε αρχίζεις να αισθάνεσαι «παγιδευμένος στο μεταίχμιο». Σε μία φάση δηλαδή μη σιγουριάς όπου αισθάνεσαι έντονα την ανάγκη για αλλαγή. Για να καταφέρεις να βγεις από το μεταίχμιο και να κάνεις μετάβαση σε μία νέα, πιο επιθυμητή κατάσταση, χρειάζεται να ενεργοποιήσεις τη λογική σου.

-Η δεύτερή σου πλευρά είναι η «λογική». Είναι όταν ο τρόπος λειτουργίας σου εκφράζει τον «αναθρών ά όπωπε» όπως ανέφερα και στην αρχή του άρθρου. Ο «άνθρωπος-λογική» είναι αυτός που οργανικά ονομάζεται προμετωπιαίος λοβός. Έχει δηλαδή να κάνει με την ενεργοποίηση του πιο εξελιγμένου τμήματος του εγκεφάλου, του τμήματος που ξέρει πώς να βάλει «χαλινάρι στην μαϊμού». Η λογική σου πλευρά έχει καλό έλεγχο των συνηθειών σου και των παρορμήσεών σου επειδή πριν αντιδράσει κάνει εκλογίκευση. Ανταποκρίνεται επιδέξια επειδή πρώτα κάνει ερωτήσεις και μετά επιλέγει την δράση της. Ερωτήσεις όπως:

Πώς θέλω να είμαι;

Τι θέλω να πετύχω;

Τι θα μου προσφέρει αυτή η επιλογή;

Πώς θα αισθάνομαι καλά;

Ως ον προικισμένο με το χάρισμα της λογικής είναι υπ’ ευθύνη σου όταν συνειδητοποιείς ότι δεν παίρνεις επιθυμητά αποτελέσματα, όταν δεν αισθάνεσαι καλά με αιτία ή χωρίς αιτία ή όταν συλλαμβάνεις τον εαυτό σου να μη σκέφτεται λογικά, να ενεργοποιείς τον “άνθρωπο-λογική”.

Πώς να ενεργοποιείς τη λογική σου

Η ταχύτητα μερικές φορές μπορεί να σε ωθήσει σε όχι καλές επιλογές. Σαν παράδειγμα μπορεί να πεταχτεί η σκέψη «πεινάω» και αυτόματα να απλώσεις το χέρι (όπως η «μαϊμού») σε τυχαίες ή και μη ωφέλιμες διατροφικές επιλογές. Χωρίς πρώτα να κάνεις ερωτήσεις όπως:

Πράγματι πεινάω ή μήπως θέλω να απασχολήσω το μυαλό μου;
ή
Τι είναι καλό να επιλέξω ως τροφή τώρα που πεινάω;

Για να ενεργοποιήσεις την λογική σου χρειάζεται να κάνεις παύση ανάμεσα στην σκέψη/τάση/ερέθισμα και στην δράση/συμπεριφορά. Η παύση προσφέρει έναν ωφέλιμο χώρο λογικής στην σκέψη που ταξιδεύει ταχύτατα. Αυτή η λύση κρατά μια στιγμή πραγματικά. Δεν χρειάζεται να κάνεις παύσεις μακράς διάρκειας. Αυτή η στιγμή όμως θα σε βοηθήσει να παίρνεις καλύτερες αποφάσεις σχεδόν σε οτιδήποτε κάνεις μέσα στην ημέρα σου. Έχει περισσότερο να κάνει με το να λειτουργείς με επίγνωση παρά με τον χρόνο που θα αφιερώσεις.

Η στιγμή της παύσης είναι η στιγμή κατά την οποία κοιτάς πιο προσεκτικά την κατάσταση στην οποία βρίσκεσαι, ούτως ώστε να τη δεις μέσα από τα μάτια του «ανθρώπου – λογική». Να την εξετάσεις πιο συλλογικά και πιο αντικειμενικά. Έτσι θα καταφέρεις να βγεις από το μεταίχμιο και να κάνεις την επιθυμητή μετάβαση προς κάτι καλύτερο.

Για να ενεργοποιήσεις λοιπόν την λογική σου δώσε προσοχή στον χώρο ανάμεσα στο φαινόμενο/ερέθισμα και στην τάση σου για αντίδραση. Από μόνη της η παρατήρηση θα φέρει στην επιφάνεια τις χρήσιμες ερωτήσεις που θα σε οδηγήσουν σε μεγάλες αλήθειες. Ερωτήσεις όπως:

-Τι ακριβώς συμβαίνει αυτή τη στιγμής;

– Θέλω να πάω εκεί που με οδηγεί η παρόρμησή μου;

– Πώς προκύπτει αυτό που αισθάνομαι;

– Τι μπορώ να επιλέξω για τη συνέχεια;

Έτσι θα ενεργοποιείς το πνευματικά ανώτερο τμήμα του εγκεφάλου σου και θα συμπορεύεσαι με την λογική σου πλευρά.

Στην πράξη

Σας ενθαρρύνω τις επόμενες ημέρες να κάνετε πρόθεσή σας να δουλεύετε μέσα από το σημείο της παύσης. Μπορείτε να το κάνετε καθώς η ζωή σας κινείται. Εξασκηθείτε στο να δημιουργείτε μία απόσταση αντίληψης των πραγμάτων και παρατήρησης της «μαϊμούς».

Παρατήστε τους αυτοματισμούς και τις αντιδράσεις σας Έτσι θα αποκτήσετε καλό έλεγχο στις τάσεις του μεταιχμιακού εγκεφάλου και θα αρχίσετε να λειτουργείτε σε μεγαλύτερο βαθμό μέσα από την ανώτερη ευφυία σας.

Θα σας προτείνω δύο εύκολους τρόπους για να κάνετε πρακτική. Κάντε πρόθεσή σας να δουλεύετε μέσα από το σημείο της παύσης:

Πριν μιλήσετε. Πριν πείτε κάτι πάρτε απόσταση αντίληψης. Κάντε ερωτήσεις όπως «χρειάζεται να το πω αυτό;» και «πως θα συμβάλω στην κατάσταση με αυτό που έχω την τάση να πω;».
Πριν διακόψετε μία δραστηριότητα για να περάσετε σε μία άλλη. Σαν παράδειγμα αν είστε απασχολημένοι με κάτι και σας έρθει η τάση να διακόψετε για να κάνετε κάτι άλλο, ρωτήστε τον εαυτό σας: «γιατί έχω την τάση να διακόψω;», «τι θα μου προσφέρει;», «είναι αναγκαίο να διακόψω τώρα; Είναι ωφέλιμο;»

Κάντε εξάσκηση στην παύση με αυτούς του δύο τρόπους και παρατηρήστε πώς σε κάποιες περιπτώσεις η απόσταση αντίληψης θα σας οδηγεί σε πιο λογικές αποφάσεις και σε καλύτερα αποτελέσματα.

Σας περιμένω στις τάξεις yoga και διαλογισμού αυτή την εβδομάδα για να δουλέψουμε μέσα από το σημείο της παύσης που δημιουργεί χώρο για εξέλιξη.