Εάν έχετε προσπαθήσει να κάνετε διαλογισμό και δεν είχατε το αποτέλεσμα της προσδοκίας σας, είναι φυσιολογικό. Αντισταθείτε στις σκέψεις τύπου «αυτό δεν είναι για εμένα» Μπορείτε και εσείς, όπως και όλοι οι άνθρωποι.
Σκεφτείτε μία τυπική, συνηθισμένη ημέρα. Πόσα πράγματα τρέχουν στο νου σας; Με πόση πληροφορία βομβαρδίζεται; Ο νους ενός σύγχρονου ανθρώπου έχει συνηθίσει να λειτουργεί σε αυτούς τους ρυθμούς.
Όταν ξαφνικά του ζητήσουμε να ησυχάσει πρέπει να γνωρίζει πώς να το κάνει. Φυσικά αυτό το εκπληκτικό και γεμάτο αποκαλύψεις όργανο που ονομάζεται ανθρώπινο μυαλό, μπορεί να μάθει τα πάντα. Μπορούμε να το προπονήσουμε και να του καλλιεργήσουμε συνήθειες και νοοτροπίες.
Για να το πετύχούμε αυτό χρειάζεται να μπορούμε να παρατηρούμε τον νου και τα παράγωγά του. Να σκέψεις και συναισθήματα με την ίδια αμεσότητα που μπορούμε να παρατηρήσουμε το χέρι μας. Όταν το καταφέρουμε αυτό μπορούμε να ελέγχουμε τις σκέψεις μας. Να επεξεργαζόμαστε τις αρνητικές σκέψεις, να μην προσκολλούμαστε, να παράγουμε θετικές κτλ.
Αν λοιπόν θέλετε να εξασκήσετε αυτή την δεξιότητα να είστε σίγουροι ότι αν κάνετε την πρακτική σας με προσύλωση και προγραμματισμένα, θα το καταφέρετε. Έχετε ό,τι χρειάζεται για να τα καταφέρετε. Απλά αντικαταστήστε τον εκνευρισμό και την απογοήτευση της αποτυχημένης προσπάθειας με άλλες συμπεριφορές που θα σας βοηθήσουν πραγματικά.
Την επόμενη φορά λοιπόν που την ώρα που θα θα κάνετε διαλογισμό, αρχίσετε να σκέφτεστε μία ανάμνηση από το παρελθόν, τι θα φάτε μετά, εκείνη την 
δουλειά που δεν έχετε τελειώσει ακόμα κτλ. παρατηρήστε το. Αναγνωρίστε ότι βρίσκεστε στο παρελθόν ή στο μέλλον χωρίς κριτική διάθεση. Πείτε απλά “αυτή η σκέψη δεν ανήκει εδώ” και επαναφέρετε τον εαυτό σας στο εδώ και τώρα. Κάντε το όσες φορές χρειαστεί.
Αν σας φαίνεται δύσκολο να μην κριτικάρετε τον εαυτό σας, σκεφτείτε το εξής: “Αν δεν είσασταν ενσυνείδητοι (mindful ) τότε δεν θα είχατε παρατητήσει πως αφαιρεθήκατε”. Προτείνω λοιπόν να αναγνωρίσετε αυτό το γεγονός, αντί να εστιάσετε στο “αφαιρέθηκα”,
Καθώς θα κάνετε την πρακτική σας στο διαλογισμό συνεχώς θα χρειάζεται να επαναφέρετε τον νου σας στο εδώ και τώρα. Αυτό είναι θετικό με τους εξής τρόπους:
- Είναι ο τρόπος να προπονήσετε τον νου σας. Σκεφτείτε πως κάθε φορά που ο νους φεύγει και εσείς τον επαναφέρετε είναι σαν να γυμνάζετε έναν μυ. Οι επαναλήψεις είναι ο μόνος τρόπος για να δυναμώσει.
- Είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να παρατηρήσετε τα μοτίβα των σκέψεών σας. Ποια είναι η σκέψη που επανέρχεται; Ποιο συναίσθημα; Αν υπάρχει κάτι που επιμένει “ακούστε” αυτό που θέλει να σας πει. Από αυτά τα μοτίβα θα διαπιστώσετε αν υπάρχουν πράγματα στα οποία χρειάζεται να δώσετε περισσότερη προσοχή και να τα δουλέψετε ώστε να τα αντιμετωπίσετε.
- Θα αποκτήσετε επίγνωση της σύνδεσης νου και σώματος. Κατά την διάρκεια τους διαλογισμού και όσο εμφανίζονται συγκεκριμένες σκέψεις και συναισθήματα θα παρατηρήσετε ότι εμφανίζονται με συγκεκριμένο τρόπο σο σώμα σας. Ίσως να είναι το σφιγμένο σαγόνι, ίσως κάπου στο στομάχι ή στον αυχένα. Τίποτα δεν είναι τυχαίο. Αυτή η παρατήρηση είναι σπουδαία. Θα ρίξει φως όχι μόνο στο τι συμβαίνει αλλά και τι χρειάζεται να κάνετε για να δώσετε λύση.
Βλέπετε λοιπόν ότι ο νους που φεύγει δεν είναι το πρόβλημα στον διαλογισμό. Το πρόβλημα είναι αν αντιδρούμε με αγανάκτηση και θυμό, αντί να τονπαρατηρούμε και να τον επαναφέρουμε. Σκεφτείτε ότι ο ανεξέλεγκτος νους είναι σαν μία μαϊμού. Το μόνο που θέλει να κάνει είναι να πηδάει από δέντρο σε δέντρο. Δεν θέλει να ακολουθήσει αυτό που της λέτε. Θέλει αυτή να έχει τον έλεγχο και όχι εσείς. Για να το καταφέρει αυτό αρχίζει και σας “πετάει διάφορα αντικείμενα” με στόχο να σας αποσυντονίσει. Αν ασχοληθείτε με αυτά και όχι με τον στόχο σας τότε η μαϊμού έχει κερδίσει.
Αυτές είναι οι προκλήσεις που θα συναντήσετε κατά την πρακτική σας στον διαλογισμό. Δεν είναι τίποτα άλλο από αυτό που σας λέει ο νους/μαϊμού.
Οι συνηθέστερες είναι οι εξής:
- Λαχτάρα για κάτι άλλο. Επειδή ο νους ίσως αισθανθεί άβολα όταν του ζητάμε να κάνει κάτι που δεν έχει συνηθίσει είναι πιθανό να ψάξει για κάτι ευχάριστο. Είναι πολύ πιθανό λοιπόν εκείνα τα τέσσερα, πέντε ή δέκα λεπτά του διαλογισμού να σκεφτείτε ότι θα προτιμούσατε να κάνατε κάτι άλλο, να φάτε ίσως κάτι, να βρεθείτε κάπου αλλού.
- Θυμός. Την ώρα του διαλογισμού είναι πολύ πιθανό να σας έρθει μια σκέψη που σας θυμώνει. Μπορεί να είναι κάτι ξεχασμένο και άνευ σημασίας στο παρόν ή κάτι που πραγματικά σας ενοχλεί. Είναι πολύ εύκολο να παρασυρθούμε από τον θυμό γιατί είναι έντονο και τοξικό συναίσθημα.
- Ενοχλήσεις. Ξαφνικά δεν θα αισθάνεστε άνετα με τον τρόπο που κάθεστε. Ακόμα κι αν αλλάξετε τρόπο πάλι δεν θα σας βολεύει τίποτα. Θα αισθάνεστε την ανάγκη να ξυστήτε και συνεχώς να κουνιέστε.
- Υπνηλία. Ο διαλογισμός και η δημιουργία ησυχίας και διάυγειας είναι μία πολύ ενεργή νοητική διαδικάσία. Ένα συνηθισμένος περισπασμός είναι η ξαφνική τάση να κοιμηθείτε παρόλο που πριν ξεκινήσετε δεν αισθανόσασταν κούραση.
- Αμφιβολία. Κατά την διάρκεια της πρακτικής σας και ενώ έχετε διαβάσει, έχετε κάνει σεμινάρια, έχετε ενημερωθεί και γνωρίζετε ακριβώς και τι χρειάζεται να κάνετε και για ποιο λόγο το κάνετε, εμφανίζονται αμφιβολίες:
.
“Το κάνω καλά;”
“Μα γιατί το κάνω τώρα αυτό;”
“Δεν πιστεύω ότι με βοηθά κάπου”
“Κι αν τελικά χάνω τον χρόνο μου;”
Κάπως έτσι ακούγονται οι αμφιβολίες. Αν πατήσουμε την “μπανανόφλουδα” της αμφιβολίας είναι πολύ έυκολο να έρθει η λαχτάρα για κάτι άλλο, ο θυμός, η υπνηλία και οι ενοχλήσεις…
Ποια είναι η λύση;
Η λύση είναι μία. Να θυμηθείτε ποιος είναι ο ρόλος σας. Είστε ο παρατηρητής. Μπορεί να σας φαίνεται λίγο, στην πραγματικότητα όμως η μόνη πραγματική πρόκληση είναι να συμφιλιωθείτε με το γεγονός ότι είναι το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι να παρατηρήτε τον νου σας και να τον επαναφέρετε στο εδώ και τώρα.
Η μαϊμού θα σας πειράζει. Το περιβάλλον σας ίσως να μην είναι το ιδανικό. Μπορεί να ακούγονται αυτοκίνητα. Κάποια φασαρία στο βάθος. Αφήστε τα να 
περάσουν αντί να σας παρασύρουν. Αν εμφανιστεί ο εκνευρισμός, αναγνωρίστε τον ότι εμφανίστηκε και προχωρήστε. Μπορείτε ακόμα και την φαγούρα που εμφανίστηκε στο πόδι σας να την αναγνωρίσετε και να την αφήσετε απλά να ξεχαστεί. Αναγνωρίστε την και πείτε στον νου να συνεχίσει να εστιάζει στην αναπνοή σας.
Ό,τι κι αν εμφανιστεί αναγνωρίστε το ατάραχα και επιστρέψτε στην αναπνοή σας. Έτσι θα εμφανιστεί η εσωτερική ησυχία. Κάθε φορά που επαναφέρετε τον νου σας, δεν είναι μία ήττα, αντιθέτως σημαίνει ότι δεν παρασυρθήκατε. Ότι δεν ακολουθήσατε την μαϊμού. Γνωρίζετε ότι είναι εκεί, παρατηρείτε τι κάνει αλλά δεν σας παίρνει μαζί της.
Είναι μεγάλη η δύναμη που προκύπτει από την καλλιέργεια αυτής της δεξιότητας. Θα αρχίσει να εμφανίζεται σε διάφορες πτυχές της ζωής σας οδηγόντας σας σε καλύτερες επιλογές και συμπεριφορές. Θα παρασύρεστε λιγότερο και θα πλοηγήστε περισσότερο. Ο επιδέξιος παρατηρητής μπορεί να πάρει επιδέξιες αποφάσεις.
Θα κλείσω με το εξής. Κάντε τον διαλογισμό σας λίγα λεπτά κάθε μέρα. Κάθε φορά θα δυναμώνετε τον παρατηρητή και τα οφέλη του διαλογισμού, τα οποία έχουμε αναλύσει σε άλλα άρθρα θα αρχίσουν να εμφανίζονται σαν δώρα στην ζωή σας. Η μόνη περίπτωση να μην έχετε κάποιο όφελος είναι αν δεν το κάνετε. Κάθε πρακτική, είναι μία “προπόνηση” που γυμνάζει τον νου. Χαμένη προπόνηση δεν υπάρχει.
Διαλογισμός: Η ευεργετική του επίδραση στην δομή του εγκεφάλου μας
3 τρόποι για να εξασκείς καθημερινά την ενσυνείδηση
