Πώς και γιατί να προπονήσεις την συναισθηματική ευλυγισία

Υπάρχει μία δεξιότητα που έχει αναδειχθεί ως μία από τις σημαντικότερες για να προπονήσει κανείς. Την αποκαλούμε συναισθηματική ευλυγισία.

Έχει να κάνει με την ικανότητά σου να ανταποκρίνεσαι με ευχέρεια στις συνθήκες γύρω σου, αντί να παρασύρεσαι από αυτές. Σκεφτείτε πόσα ερεθίσματα δεχόμαστε συνεχώς από το πρωί που θα ξυπνήσουμε μέχρι να ξαναπάμε για ύπνο. Κάποια από αυτά προλαβαίνουμε να τα επεξεργαστούμε και άλλα όχι. Κάποια είναι συνειδητά και κάποια ασυνείδητα. Κάποια είναι ευχάριστα και κάποια μη ευχάριστα. Όλα όμως προκαλούν συναισθήματα και σκέψεις.

Όταν ένα ερέθισμα μας ξυπνάει μία δυνατή αίσθηση όπως για παράδειγμα τον θυμό, μπορεί να γίνουμε συναισθηματικά “άκαμπτοι”. Μπορεί δηλαδή να αρχίσουμε να βλέπουμε τα πάντα μέσα από το πρίσμα του θυμού και να δυσκολευόμαστε να βιώσουμε χαρά, ενθουσιασμό, ηρεμία και άλλες επιλογές της “συναισθηματικής μας παλέτας”. Σας έχει συμβεί ποτέ για μία περίοδο κάποιων ημερών ή και περισσότερο να έχετε μείνει προσκολλημένοι σε ένα βασικό συναίσθημα (συνήθως όχι ευχάριστο); Να υπάρχουν μέσα στην ημέρα σας όμορφες στιγμές, αλλά να δυσκολεύεστε να τις εκτιμήσετε γιατί το συναίσθημα αυτό υπερισχύει. Το άρθρο αυτό, σκοπό έχει να σας δώσει έμπνευση για να προπονήσετε την συναισθηματική σας ευλυγισία και έτσι να αποφύγετε να σας συμβεί στο μέλλον αυτό που μόλις έγραψα.

Γιατί να γίνεις συναισθηματικά ευλύγιστος/η

Ο Βούδας μέσα από την πρακτική του εξάσκηση, κατέληξε σε μία καταπληκτική διαπίστωση. Η βασική πηγή της ανθρώπινης δυστυχίας (όταν φυσικά έχει ικανοποιήσει κανείς τις βασικές ανάγκες που του επιτρέπουν να επιβιώνει) είναι οι προσδοκίες του. Ακόμα κι αν αποκτήσει το ακόμα καλύτερο, η προσδοκίες είναι ακόρεστες, άρα εν δυνάμει και οι οδύνες!

Μας λέει όμως ότι υπάρχει λύση! Η λύση βρίσκεται στην ενσυνείδηση ή όπως το αποκαλούμε συχνότερα, στο mindfulness. Να αναγνωρίζεις αυτό που υπάρχει στο τώρα, είτε αρνητικό είτε θετικό, να δέχεσαι ότι συμβαίνει αντί άτσαλα να προσπαθείς να το διώξεις. Με το mindfulness καταφέρνεις επίσης να μην επιτρέπεις να σε επισκέπτεται στο παρόν, ούτε ο φόβος που συνήθως πηγάζει από το παρελθόν, ούτε το άγχος που συνήθως σχετίζεται με το μέλλον. Αλλά ακόμα κι αν αναδυθούν, να μπορείς να τα αναγνωρίζεις και να τα αφήνεις να φεύγουν. Σίγουρα στο παρόν έχεις καλύτερες επιλογές από το να επιτρέπεις στο παρελθόν και στο μέλλον να σου “κλέβουν” την εμπειρία της στιγμής. Στο παρόν υπάρχει κάτι καλύτερο! Υπάρχει η δράση.

Η σύγχρονη ψυχολογία βρίσκεται σε ευθυγράμμιση με τα συμπεράσματα και τις διδασκαλίες του Βούδα σε πολλά σημεία. Ένας όρος που εισάγει και παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον είναι η «συναισθηματική ευλυγισία». Με απλά λόγια προτείνεται ως χρησιμότερο να χρησιμοποιείς επιδέξια όλη την “παλέτα των συναισθηματικών σου αποχρώσεων”, όταν χρειάζεται και για όσο χρειάζεται. Είναι στιγμές που θα στεναχωρηθείς, στιγμές που θα φοβηθείς, στιγμές που θα χαρείς και στιγμές που θα νιώσεις γαλήνη. Στην ζωή είναι όλα. Η ικανότητά σου να είσαι ευλύγιστος και να παιρνάς μόνο οφέλιμο χρόνο με το κάθε συναίσθημα είναι το κλειδί για μία όμορφη ζωή.

Συνήθως τα αρνητικά συναισθήματα δεν τα θέλουμε. Είναι όμως και αυτά δικά μας και τις στιγμές που θα εμφανιστούν υπάρχει για κάποιος λόγος. Μπορίς να αξιοποιήσεις ακόμα και το αρνητικό συναίσθημα με το να το αφουγκραστείς, να πάρεις το μήνυμα που σου δίνει, να θυμηθείς ποιος είσαι και πως θέλεις να είσαι και να δράσεις σε ευθυγράμμιση με τον καλό σου εαυτό. Μετά άσε το συναίσθημα να φύγει για να έρθει το επόμενο. Η μη προσκόλληση στα συναισθήματα σου κάνει ψυχικά πιο δυνατό. Αυτό περιλαμβάνει και τα θετικά συναισθήματα. Σας έχει τύχει ποτέ να μη θέλετε με τίποτα να αλλάξει κάτι γιατί σας αρέσει πάρα πολύ; Στη σκέψη και μόνο ότι μπορεί να αλλάξει να αισθάνεστε κάποιοι είδους οδύνη; Το βασικό αποτέλεσμα της προσκόλλησης σε ένα θετικό συναίσθημα είναι ότι σου “νοθεύει” την εμπειρία. Τα υποθετικά σενάρια από το μέλλον φέρνουν μαζί μελαγχολία ίσως και άγχος απώλειας ενώ το βιωμα καθεαυτό μένει στο παρασκήνιο. Ο συναισθηματικά ευλύγιστος άνθρωπος, όταν καταλαβαίνει πως κάτι τέτοιο του συμβαίνει μπορεί να επιλέξει το συναίσθημα που ταιριάζει στην εμπειρία της στιγμής. Έτσι παίρνει από την κάθε στιγμή αυτό που έχει να του προσφέρει.

Σκεφτείτε λοιπόν, μέσα σε μία γρήγορη καθημερινότητα και σε μία εποχή με ραγδαίες εξελίξεις, εσείς με ευκολία να πλοηγήστε μέσα σε αυτές. Να ζείτε την κάθε σας στιγμή χωρίς να σας μπερδεύουν κατάλοιπα από αυτό που έγινε το πρωί, εχθές, πριν μία εβδομάδα ή πριν δέκα χρόνια. Να μπορείτε να μην φέρνετε τον θυμό σας για κάτι που έγινε στην δουλειά, σε μία συνάντηση με φίλους, αλλά την καλή σας διάθεση. Να μπορείτε να μην φέρνετε το άγχος των ειδήσεων στην δουλεάς σας. Κάθε πράγμα στην ώρα του. Όταν χρειάζεται και για όσο χρειάζεται.

Σας προτείνω λοιπόν να σημειώσετε αυτές τις δύο λέξεις: «Συναισθηματική Ευλυγισία». Αν αποφασίσετε να την εξασκήσετε, να είσαστε σίγουροι/η ότι θα πετύχετε πολλά. Θα ανακαλύψετε διεξόδους, σε σημεία που ενδεχομένως τώρα σας φαίνονται σαν αδιέξοδα.

Θα αναφερθώ μόνο σε τρία βασικά οφέλη:

• Θα πάρετε στα χέρια σας τον έλεγχο της διάθεσής σας. Τα γεγονότα που ήη έγιναν δεν μπορείε να τα αλλάξετε. Κανένας μας δεν μπορεί. ,Είναι στο χέρι σας όμως να αποφασίσετε πώς θα ανταποκριθείτε σε αυτά από εδώ και πέρα. Κάθε δεδομένη στιγμή έχετε την επιλογή αν ένα αρνητικό γεγονός θα συνεχίσει να σας επηρεάζει ή όχι. Η συναισθηματική ευλυγισία είναι εκείνο το χαρακτηριστικό που θα σας βοηθήσει να ξεκινήσετε καινούργιο “κεφάλαιο”.
  .
•  Θα πετυχαίνετε ακόμα περισσότερα. Η κατάλληλη ανταπόκριση την στιγμή που πρέπει, στον βαθμό που πρέπει, σε κάνει πιο επιδέξιο στην δουλειά σου, στον ρόλο σου στην οικογένειά, ως άνθρωπο συνολικά. Είσαι στο παρόν και αναλαμβάνεις δράση. Έτσι βοηθάς το μέλλον σου να είναι καλύτερο. Επειδή ανταποκρίνεσαι σε αυτό που τώρα είναι το ζητούμενο δίνεις λύσεις και ζεις την κάθε εμπειρία. Εξελίσσεσαι και προχωράς μπροστά!
  .
• Θα απολαμβάνετε μία αίσθηση ισορροπία. Οι έρευνες επιβεβαιώνουν αυτό που ίσως ήδη φαντάζεστε. Τα άτομα που ζουν χωρίς προσκόλληση σε κάποιο συναίσθημα, εμφανίζουν χαμηλότερα ποσοστά στρες, είναι πιο αισιόδοξα και περισσότερο ευχαριστημένα από την ζωή τους. Βρίσκω πολύ ενδιαφέρουσα την παρατήρηση της έρευνας, ότι τα συναισθηματικά ευλύγιστα άτομα απέφευγαν στην διάρκεια των τεστ να κάνουν αρνητικές υποθέσεις, όπως για παράδειγμα: «Άργησε να έρθει το ραντεβού μου. Μάλλον φταίει ο τρόπος που μίλησα εχθές. Δεν με συμπαθεί» κτλ. Αυτές τις σκέψεις χρειάζεται να «εξορίσεις» από την ζωή σου.

Η προπόνηση της συναισθηματικής ευλυγισίας

Το κλειδί είναι ένα. Αυτοπαρατήρηση. Προσοχή όμως. Είναι άλλο πράγμα η αυτοπαρατήρηση και άλλο η αυτοκριτική. Μερικές φορές, μπορούμε εύκολα να περάσουμε από το ένα στο άλλο.

Στις τάξεις yoga που διδάσκω, συνηθίζω να λέω: «κάνατε με σεβασμό στο σώμα σας την θέση;», «μήπως άλλο σας ζητήθηκε να κάνετε και άλλο κάνατε;», «οι σκέψεις τύπου: το έκανα καλύτερα από τον διπλανό μου ή το έκανα χειρότερα από όλους δεν έχουν καμία σχέση με το στόχο της πρακτικής, ούτε θα βοηθήσουν το σώμα σου να ανταποκριθεί καλύτερα».

Αυτό το αναφέρω γιατί η προπόνηση της συναισθηματική ευλυγισίας είναι και αυτή ένα άλλου είδους yoga, σε νοητικό επίπεδο. Προτείνω: Αυτοπαρατήρηση με σεβασμό . Εστίαση στον μεγάλο στόχο. Διερεύνηση αντί για κριτική. Πάνω απ΄όλα κάντε το με αγάπη προς τον εαυτό σας. Αυτό είναι το πιο σημαντικό στοιχείο για να φθάσετε “ψηλότερα”.

Σε πρακτικό επίπεδο, για να μπορέσετε να γίνετε περισσότερο ευλύγιστοι συναισθηματικά, σας προτείνω τα εξής:

• Το πρωί πριν ξεκινήσετε να κάνετε το πρόγραμμά σας, αφιερώστε 2, 3 ή 5 λεπτά για να θέσετε την ισχυρή πρόθεση της ημέρας. Καθίστε κάπου άνετα με μία κούπα τσάι ή καφέ. Οραματιστείτε. Πώς μπορείτε να συμπεριφερθείτε σήμερα ώστε να είστε συναισθηματικά ευλύγιστοι και όχι άκαμπτοι; Στο δύσκολο meeting, στην περίεργη συνάντηση, στην περιποίηση των παιδιών. Εσείς ξέρετε. Παρακάτω θα βρείτε link με ένα βίντεο που έχω φτιάξει για τον οραματισμό. Δείτε το, γιατί θα σας βοηθήσει στην εφαρμογή του.
  .
• Αν μέσα στην ημέρα σας υπάρχει ένα δύσκολο συναίσθημα που επιμένει να θέλει να κυριαρχήσει σε όλη την ημέρα μην προσπαθήσετε να το “απωθήσετε βίαια”. Αποδεχθείτε ότι συμβαίνει και κοιτάξτε το κατάματα. Απλά παρατηρήστε το σαν να παρατηρείτε το χέρι σας. Αυτός ο τρόπος είναι πολύ περισσότερο αποτελεσματικός για να διαχειριστείτε το συναίσθημα απ’ ότι να το προσεγγίσετε επιθετικά. Θα σας βοηθήσει σε αυτό η τεχνική R.A.I.N., που μπορείτε να την κάνετε στο podcast μου. Σας έχω βάλει link στο τέλος του κειμένου.
  .
• Το βράδυ γράψτε με στυλό και χαρτί 3-4 σημειώσεις . Δεν χρειάζονται πολλά λόγια. Τι συνέβη την ημέρα που πέρασε; Τι ανακαλύψατε; Πού θα μπορούσατε να τα έχετε πάει καλύτερα; Ευθυγραμμιστείτε καλύτερα με την πρόθεσή σας την επόμενη φορά. Αυτοπαρατήρηση, όχι κριτική.

Τέλος, θα ήθελα να σημειώσω δύο σημαντικά tips που θα συμβάλουν στο να είναι επιτυχημένη η εξάσκησή σας:

• Επιμείνετε. Είναι ο μόνος τρόπος για να έχετε αποτελέσματα. Είναι όμως ο σίγουρος τρόπος Δεν έχει σημασία αν τα πήγατε πολύ καλά ή καθόλου καλά την προηγούμενη ημέρα. Με το που ξυπνήσετε δοκιμάστε πάλι. Όπως λέει και το απόφθεγμα του “Αν επαναλαμβάνεις κάτι για αρκετό καιρό, θα αρχίσει να γίνεται μέρος του εαυτού σου».
  .
• Πηγαίνετε μέχρι το σημείο που μπορείτε. Τι σημαίνει αυτό; Κάντε μία ειλικρινή προσπάθεια να εξερευνήσετε το δυναμικό που υπάρχει μέσα σας. Αποφύγετε να προκαθορίσετε το όριό σας “μέχρι εδώ μπορώ” πριν καν προσπαθήσετε. Όπως συνηθίζω να λέω όταν διδάσκω yoga,  τεντωθείτε (εδώ μεταφορικά) μέχρι το σημείο που σας πάει πιο μακριά και σας είναι ευχάριστο. Όχι στο σημείο που σας εξαντλεί, αλλά που σας γεμίζει.

Κλείνοντας θέλω να σημειώσω το εξής. Η ευλυγισία είναι δύναμη. Σκεφτείτε ένα κλαδί άκαμπτο πώς σπάει και ένα άλλο που λυγίζει. Ποιο είναι πιο δυνατό; Εξασκηθείτε στην ευλυγισία του νου, όπως θα κάνατε την εξάσκησή σας στην yoga, ή σε ότι άλλο κάνετε. Η ζωή σας θα βελτιωθεί δραστικά.

ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΣΗΜΕΙΩΣΗ 

Βίντεο: Πώς λειτουργεί το εργαλείο του οραματισμού

Podcast: Mindfulness: Διαχείριση δύσκολων συναισθημάτων με την τεχνική «R.A.I.N.»

Ο μύθος του multitasking

Τα σημάδια του χρόνιου στρες στο σώμα – Αναγνώριση και διαχείριση