“avidya kṣetraṃ uttareṣaṃ prasupta-tanu-vichchinna-udārāṇām”
Sutra 2.4: The Yoga Sutras of Patanjali“Από την άγνοια, είτε είναι αδρανής, είτε εξασθενημένη, είτε διακεκομμένη, είτε πλήρως ενεργή πηγάζουν οι αιτίες της οδύνης”
Sutra 2.4: The Yoga Sutras of Patanjali
Θυμάστε εκείνη την φορά που ενώ γνωρίζατε το σωστό, παρόλα αυτά πράξατε το αντίθετο;
Σαν παράδειγμα ενώ ξέρατε πως η θετική στάση σας βοηθά να ξεπερνάτε τις προκλήσεις, μπορεί να καταλήξατε σε αντίθετες σκέψεις τύπου: «δεν είμαι καλός», «δεν θα περάσω καλά», «δεν μπορώ να αλλάξω αυτή την συνήθεια» κτλ.
Όταν ξεκινάς από το «δεν», μπαίνεις σε μία θέση που μπορεί να σε κάνει αδιάλλακτο και προκατειλημμένο, με αποτέλεσμα να δυσκολεύεσαι να φέρεις την κατάσταση στα μέτρα σου. Να την κάνεις διαχειρίσιμη δηλαδή. Επιπλέον η αδιαλλαξία συνήθως δημιουργεί γκρίνια, ενώ η γκρίνια είναι πιθανόν να φέρει περισσότερη αδιαλλαξία!
Συνήθως αυτό που συμβαίνει δεν είναι ότι λείπει η γνώση με την έννοια την ακαδημαϊκή. Υπάρχει κάτι άλλο που σε στιγμές μπορεί να σου ξεφεύγει, το οποίο μπορείς πάντα να το ξαναβρείς. Αναφέρομαι σε εκείνο το επίπεδο βαθύτερης γνώσης που ονομάζεται Vidya.
Στόχος και πρόθεσή μας για αυτή την εβδομάδα είναι να κάνουμε πρακτική στους τρόπους που θα μας βοηθήσουν να περάσουμε από την άγνοια στην γνώση, ώστε να φέρουμε στην επιφάνεια την πλευρά του εαυτού μας εφαρμόζει αυτά που βαθιά γνωρίζει.
Vidya: Η γνώση
Στα σανσκριτικά vidya είναι η λέξη που χρησιμοποιείται για να περιγράψει το είδος γνώσης που ενέχει και την πτυχή του «βλέπω». Από εδώ βγαίνει το λατινικό videō (βλέπω) αλλά και το γνωστό μας βίντεο!
Είναι ένας όρος πιο περιεκτικός από τις ελληνικές λέξεις «γνωρίζω» ή «ξέρω». Vidya είναι επί της ουσίας όταν λειτουργείς μέσα από εκείνη την νοητική κατάσταση που πηγάζει από ένα υψηλότερο μέρος, και συντονίζεσαι με την γνώση που ήδη έχεις. Μία γνώση αδιαπραγμάτευτη όσον αφορά την αλήθεια της. Σαν παράδειγμα:
- Ξέρουμε ήδη ότι είναι σωστό να μιλάς ευγενικά.
- Ξέρουμε ήδη ότι είναι σωστό να έχεις καλοσύνη προς τον κόσμο.
- Ξέρουμε ήδη πως αν κοιμάσαι νωρίς κάνεις καλό στην υγεία σου.
Την γνώση την κατέχουμε. Χρειάζεται όμως να δουλέψουμε ενεργά για να συντονίσουμε αυτό που ξέρουμε, με αυτό που πράττουμε.
Επειδή αυτό θέλουμε να καλλιεργήσουμε στις πρακτικές που θα κάνουμε μαζί όλο τον μήνα, βρίσκω χρήσιμη την αναφορά στην διάκριση μεταξύ του «ανώτερου» επιπέδου γνώσης και του «κατώτερου» επιπέδου γνώσης, που υπάρχει στα αρχαία ινδικά κείμενα που ονομάζονται Ουπανισάδες (upanishades).
Ως κατώτερο επίπεδο χαρακτηρίζουν την τυπική διαδικασία της μάθησης. Για όσους θυμάστε το άρθρο της προηγούμενης εβδομάδας (θα βρειτε link στο τέλος του κειμένου) μπορούμε να πούμε ότι αντιστοιχεί στο ευ πράττειν. Την ώρα που διαβάζεις, κάνεις την ρουτίνα σου, την πρακτική σου στον διαλογισμό κτλ. σίγουρα αποκτάς γνώση σε ένα πρώτο επίπεδο. Το ανώτερο επίπεδο είναι η στιγμή της φώτισης. Είναι η στιγμή που αυτό που έχεις καλλιεργήσει το χρησιμοποιείς, άρα το βιώνεις στην πράξη. Το αποκαλούμε και ευ ζην.
Οι Ουπανισάδες μας λένε ότι χρειαζόμαστε σίγουρα και τα δύο είδη γνώσης. Με το κατώτερο χτίζεις πειθαρχία και προπονείσαι στην πρακτική και με το ανώτερο γίνεσαι η καλύτερη εκδοχή του εαυτού σου.
Η πρακτική μας λοιπόν, για όλο τον μήνα θα εστιάσει στο πώς να συντονιζόμαστε με την Vidya, γιατί αυτή είναι το εργαλείο για να φύγουμε από την Α-vidya,
Avidya: Η άγνοια
H άγνοια (Αvidya) όπως περιγράφεται στην Yoga και στη φιλοσοφία της Tantra συγκεκριμένα, είναι όταν ξεχνάς την πραγματική σου υπόσταση η οποία είναι ο ανώτερος, καλύτερος εαυτός σου. Την θεωρεί μάλιστα από τις πιο συνηθισμένες αιτίες πόνου για εμάς τους ανθρώπους, χαρακτηρίζοντάς την «δηλητήριο» (kleshas) της ψυχής. Mας επηρεάζει με τον ίδιο τρόπο που μας επηρεάζουν και οι τοξίνες.
Πράγματι, αν πάρουμε παράδειγμα από την καθημερινή εμπειρία, ο λόγος που συνήθως υποφέρουμε είναι γιατί αυτό που γνωρίζουμε ως καλό και αυτό που πράττουμε διαφέρουν. Όταν γνωρίζεις πώς είναι να αισθάνεσαι καλά, στη σχέση σου, στην δουλειά σου ή στον εαυτό σου, αλλά για κάποιο λόγο αγνοείς πώς θα το βιώσεις, δημιουργείται οδύνη.
Επομένως εύλογα θα ρωτούσαμε, τι είναι αυτό που σου αποκρύπτεται βάσει του τρόπου που λειτουργείς; Πώς η άγνοια σε καταλαμβάνει; Την απάντηση μπορούμε να την αντιληφθούμε μέσα από έναν συνηθισμένο τρόπο που εμφανίζεται η άγνοια στην καθημερινότητά μας, και έχει να κάνει με την λαθος διαχείριση της ενέργειάς μας. Κάποιες φορές, ενώ γνωρίζουμε ποιο πρόγραμμα και συνήθειες βοηθάνε την ζωτική μας ενέργεια, μπορεί να καταλήγουμε «στεγνοί» σωματικά, συναισθηματικά και νοητικά.
Αυτό που εμποδίζει την γνώση να μετουσιωθεί σε πράξη σε αρκετές περιπτώσεις είναι το μπέρδεμα που προκαλεί η Avidya. Μπορεί να σε κάνει να πιστεύεις πως αυτό που βιώνεις είναι η μόνη σου επιλογή. Έτσι ίσως καταλήξεις να θεωρείς φυσιολογικό ότι ξυπνάς με ένταση ή να βιώνεις παρατεταμένη δυσαρέσκεια μέσα σε μία σχέση σου, ενώ φυσικά κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Να λοιπόν, πώς μπορεί να μην «βλέπεις» (Vidya).
Μάλιστα, ο ανθρώπινος νους εξ ορισμού βρίσκει αποδεικτικά στοιχεία, προκειμένου να επιβεβαιώσει εκείνη την σκέψη πάνω στην οποία είσαι αδιάλλακτος. Μπορεί σαν παράδειγμα το να ξυπνάς με ένταση να το δικαιολογείς ως δείγμα εκγρήγορσης και παραγωγικότητας ή να λες στον εαυτό σου πως και σε μία άλλη σχέση που ξέρεις υπάρχει παρατεταμένη δυσαρέσκεια, άρα είναι φυσιολογικό. Αυτό ονομάζεται γνωστική προκατάληψη της επιβεβαίωσης και είναι ένα κλασικό σφάλμα σκέψης, που όλοι κάνουμε σε διάφορες στιγμές.
Να λοιπόν πώς μπορείς να αποσυνδεθείς με αυτά που ήδη ξέρεις ότι είναι σωστά. Αρκετά όμως μιλήσαμε για το πρόβλημα. Πάμε να δούμε πώς θα δώσουμε λύση!
Το πέρασμα από την άγνοια στην γνώση
Τις στιγμές που λειτουργείς με άγνοια (Αvidya) ξεχνόντας το δυναμικό του ανώτερου, καλύτερού σου εαυτού, τότε η ενθύμηση που ήταν η πρακτική μας όλο τον προηγούμενο μήνα είναι το κορυφαίο εργαλείο για να την ξεπερνάς.
Προχωρώντας ένα βήμα παραπάνω αυτό τον μήνα, η πρόταση είναι να κάνουμε εργαλείο παρατήρησης την ανεπιθύμητη συνήθεια της γκρίνιας, που είναι δείγμα άγνοιας. Κάθε φορά λοιπόν που αντιλαμβάνεσαι πως γκρινιάζεις αντί να δίνεις λύση, θυμήσου τα εξής:
Α) Εκείνη την στιγμή κάνεις ένα σφάλμα σκέψης.
Β) Ενδίδεις σε μία ενεργοβόρα συμπεριφορά και είναι στο χέρι σου να διαφυλάξεις την ενέργειά σου.
Γ) Ίσως παραπονιέσαι επειδή αγνοείς κάτι που ήδη γνωρίζεις, απλά δεν σου είναι ορατό εκείνη την στιγμή.
Επί της ουσίας αυτός είναι ο τρόπος για να κάνεις ωφέλιμη παύση και να πάρεις έγκαιρα απόσταση από την σκέψη πριν γίνει πρόβλημα. Αυτή είναι η κυρίως πρακτική που προτείνω για τις επόμενες ημέρες. Συμπληρωματικά, προτείνω τους παρακάτω 4 τρόπους για να συντονίζεσαι με το καλό και το ωφέλιμο, και να κάνεις ευκολότερη την καθημερινότητά σου περνώντας από την άγνοια στην γνώση.
- Μόλις ξυπνάς κάθισε για 1-2 σε ησυχία και απλά συντονίσου με το πώς αισθάνεσαι. Με τι συναίσθημα ξύπνησες σήμερα. Θα σε οδηγήσει πιστεύεις σε αυτό που θες να βιώσεις; Γιατί αν επιθυμείς να έχεις μία όμορφη ημέρα, αλλά ξυπνάς με την σκέψη «ως πάλι τα ίδια» υπάρχει έλλειψη συντονισμού. Είναι πολύ σημαντικό στο ξεκινάς την ημέρα σου από μία καλή νοητική αφετηρία.
- Το επόμενο είναι να κάνεις την δήλωσή σου. Το Mantra δηλαδή που θα σε βοηθήσει με δύο τρόπους. Θα δώσει έναν καλό ρυθμό στην ημέρα σου και εφόσον το επαναλαμβάνεις θα σου θυμίζει την πρόθεσή σου για να συντονίζεις με αυτήν την συμπεριφορά σου.
- Παρατήρησε την γκρίνια, πάρε απόσταση με τον τρόπο που έγραψα πιο πάνω και κάνε της αντίλογο για να την σταματήσεις και να βρεις πιο χρήσιμο τρόπο έκφρασης.
- Δες το βίντεο με τις γνωστικές προκαταλήψεις που θα βρεις εδώ για να κατανοήσεις ακόμα περισσότερο πώς κάποιες φορές ο νους κάνει σφάλματα σκέψης που σου αποκρύπτουν αυτό που ήδη γνωρίζεις.
Στην πράξη
Συνεχίζοντας την καλή δουλειά που ήδη έχουμε κάνει τις προηγούμενες ημέρες, στα μαθήματα yoga αυτή την εβδομάδα θα εστιάσουμε στην καλή διαχείριση της ενέργειας, με σκοπό αφυπνίσουμε περιοχές του σώματος που η καθημερινότητα μπορεί να τις έχει βάλει σε λήθαργο. Άγνοια δηλαδή του εν δυνάμει καλύτερου εαυτού (avidya).
Θα θυμίσουμε στο φυσικό μας σώμα πώς ήδη γνωρίζει πώς να διοχετεύει ζωτική ενέργεια στα όργανα, στην λέμφο, στο αίμα και στη συνέχεια θα περάσουμε στο ενεργειακό σώμα και στον τον εγκέφαλό μας. Σε στιγμές που μπορεί να εμφανιστεί η avidya (ίσως με την μορφή του δεν ξέρω, της γκρίνιας, αντίστασης ή αδιαλλαξίας) θα «απαντήσουμε» με συντονισμό και ευελιξία. Έτσι κάνοντας όλοι την ίδια πρακτική, το κάθε διαφορετικό σώμα θα φτάσει στο προσωπικό του σημείο εξέλιξης.
Τελικά οι πρακτικές μας, θα σας βοηθήσουν να λειτουργείτε και σε επίπεδο συμπεριφοράς από ένα καλύτερο μέρος διαχείρισης του εαυτού σας, αλλά και των καταστάσεων που εμπλέκεστε.
Η κορύφωση των πρακτικών που θα κάνουμε πάνω στους τρόπους διεύρυνσης της ζωτικής μας ενέργειας είναι η βιωματική εμπειρία που θα έχετε όλοι όσοι συμμετέχετε στο online yoga retreat Prana Vidya 05/06/07 Μαρτίου. Οι πρακτικές περιλαμβάνουν pranayama, yoga, kriya, ζωγραφική yantras, διαλογισμό και οραματισμό, ενώ η διατροφή μας για εκέινες τις ημέρες θα είναι αγιουρβεδική και μονοφαγική. Λεπτομέρειες μπορείτε να δείτε εδώ.
________________________________________________
Δείτε περισσότερα
Διαβάστε επίσης
