Αποκατάσταση: Αυτό που όλοι χρειαζόμαστε

Όταν ακούτε την λέξη αποκατάσταση πού πάει ο νους σας; Όσοι από εσάς ασχολείστε με κάποια μορφή άσκησης σίγουρα θα έχετε ακούσει ή γνωρίζετε πόσο σημαντική είναι η διαδικασία της αποκατάστασης.

Είναι όταν δίνεις την ευκαιρία στο σώμα σου να αποκαταστήσει την ενέργειά του ή και τις «ζημιές» που έχουν υποστεί οι μύες και οι ιστοί μετά από τις προπονήσεις. Με αυτό τον τρόπο δυναμώνεις και αποδίδεις καλύτερα.

Κάτι ανάλογο συμβαίνει σε όλες τις πτυχές της ζωής μας. Έχουμε ανάγκη να περνάμε από την φάση της αποκατάστασης σε ό,τι κάνουμε. Στον «στίβο της καθημερινότητας» δίνουμε την φυσική μας παρουσία, τις ιδέες μας και τα ψυχικά μας αποθέματα. Στην περίπτωση όμως που συνεχώς δίνεις, έρχεται η στιγμή που θα κουραστείς και θα αποδίδεις λιγότερο. Σε φυσικό, νοητικό ή σε συναισθηματικό επίπεδο. Αν παρατηρείς ότι αποδίδεις λιγότερο ως εργαζόμενος, σύντροφος, γονιός, φίλος ή σε οποιαδήποτε πτυχή του εαυτού σου, είναι χρήσιμο να δεις πώς θα το αποκαταστήσεις αυτό.

Γιατί όταν δώσεις προσοχή στο πόσα αποθέματα ενέργειας ξοδεύεις προκειμένου να τα αποκαταστήσεις, τότε μπορείς να επαναφέρεις σε το καλύτερο, λειτουργικό δυναμικό του εαυτού σου. Θα είναι πολύ πιο δύσκολο δηλαδή, να φθάσεις στο σημείο όπου αισθάνεσαι εξαντλημένος ψυχολογικά ή σωματικά.

Επαναφορά και αποκατάσταση

Η αποκατάσταση έρχεται ως συνέχεια του θέματος του μήνα που είναι η επαναφορά. Είναι δύο έννοιες που μοιάζουν, ταυτόχρονα όμως σημαίνουν κάτι το διαφορετικό.

-Η λέξη επαναφορά σημαίνει να επαναφέρεις κάτι στην αρχική του κατάσταση.

-Η λέξη αποκατάσταση είναι η ενέργεια με την οποία κάτι που υπέστη φθορά, βλάβη ή και ζημιά επανέρχεται στην προηγούμενη καλή κατάσταση.

Μερικές φορές λοιπόν, προκειμένου να γίνει η επαναφορά χρειάζεται να κάνεις αποκατάσταση. Αν επιθυμείς να επαναφέρεις την ζωντάνια σου, την καλή σου διάθεση, το χαμόγελό σου, ίσως χρειαστεί να βρεις τι είναι αυτό που σε έκανε να τα χάσεις. Να το διορθώσεις.

Με το άρθρο αυτό, σκοπός μου είναι αφενός να σας θυμίσω της σημασία της αποκατάστασης (ουσιαστικά του χρόνου και του χώρου προσωπικής φροντίδα με έννοια τι συμβαίνει στο φυσικό σώμα) και αφετέρου να διαβάσετε κάποια πράγματα σχετικά με το πώς λειτουργούμε εμείς οι άνθρωποι. Θα μοιραστώ πληροφορίες που θα σας βοηθήσουν να «ακούτε» καλύτερα τι σας συμβαίνει και να ανταποκρίνεστε στις ανάγκες σας.

Τα 3 Gunas

Στην φιλοσοφία της Yoga την φύση (prakriti) την συνθέτουν 3 ουσιώδεις ποιότητες που ονομάζονται gunas. Τα πάντα στον υλικό κόσμο είναι μία σύνθεση των gunas. Στην ουσία πρόκειται για 3 ενέργειες με διαφορετικά χαρακτηριστικά, που όταν εναλλάσσονται μεταξύ τους δημιουργούν ισορροπία. Η φύση λειτουργεί εξορισμού σε ισορροπημένη δράση με όσα στοιχεία έχει στη διάθεσή της. Το βλέπουμε στην αλληλουχία της ημέρας και της νύχτα, στις εποχές,  στον κύκλο της γέννησης και του θανάτου κτλ. Όπου κι αν κοιτάξεις θα δεις ζεύγη αντιθέτων που παράγουν αρμονία και προάγουν την ζωή.

Εμείς οι άνθρωποι παρότι είμαστε μέρος της φύσης, μέσα από τον τρόπο που ζούμε και τις επιλογές μας μπορεί να χάσουμε αυτή την ισορροπία. Και στην περίπτωση που διαρκώς βρίσκεσαι εκτός ισορροπίας, έρχεται η στιγμή που παύεις να αισθάνεσαι καλά, γιατί είναι μη φυσιολογικό να λειτουργείς έτσι.

Την λύση για το πώς μπορούμε να επαναφέρουμε την ισορροπία μας, μπορούμε να την βρούμε μέσα από την κατανόηση του τρόπου λειτουργίας αυτών των ποιοτήτων (gunas).

Ας δούμε λοιπόν ποιες είναι και τι ιδιαίτερα χαρακτηριστικά έχουν.

1.Tamas : Χαρακτηρίζεται από βαρύτητα, συστολή, ψυχρότητα και βραδύτητα. Έχει τάση καθοδική σε βαθμό που μπορεί να γίνει αδράνεια. Σε ισορροπία εκδηλώνεται ως κατευνασμός, ησυχία, σταθερότητα κ.ά. Σε ανισορροπία εμφανίζεται ως τάση προς αδράνεια, οκνηρία, αναβλητικότητα κ.ά. Τα στοιχεία της φύσης που του αντιστοιχούν είναι το νερό και η γη.

2.Rajas: Χαρακτηρίζεται από την διεύρυνση, την θερμότητα, την επιτάχυνση κ.ά. Έχει τάση ανοδική. Σε ισορροπία εκδηλώνεται ως δυναμισμός, κινητοποίηση και πάθος. Σε ανισορροπία εμφανίζεται ως προσκόλληση στην παρόρμηση, πλεονεξία, βιασύνη, οξυθυμία, εριστικότητα κ.ά. Είναι δύναμη κινητήριος που όμως μπορεί είτε να σε εκτροχιάσει, είτε να σε ωθήσει στο sattva. Τα στοιχεία που το χαρακτηρίζουν είναι η φωτιά και ο άνεμος.

3.Sattva: Το χαρακτηρίζει η αγνότητα, η φωτεινότητα, η ομορφιά κ.ά. Είναι η τέλεια εκδήλωση της ισορροπημένης δράσης της ενέργειας. Είναι εκείνο το σημείο όπου υπάρχει βαθιά κατανόηση του εαυτού και του κόσμου σε αρμονία. Σε αυτό το σημείο αποκαλύπτεται η αληθινή φύση των πραγμάτων, εξού και ετυμολογικά απορρέει από το sat (αλήθεια). Όταν βιώνεις την εμπειρία σου μέσα από μία «sattvic» κατάσταση λειτουργείς με επίγνωση των δράσεων, των σκέψεων σου, της μεγάλης εικόνας και της ανώτερης εκδοχής του εαυτού σου. Αισθάνεσαι ισορροπημένος.

Η sattva guna κατάσταση δεν είναι μία «κορυφή» που την κατακτάς και τελείωσε. Είναι αποτέλεσμα του συνεχούς, καλού συντονισμού μεταξύ του tamas και του rajas. Σαν παράδειγμα όταν μέσα στην ημέρα απολαμβάνεις καλό ύπνο και ξεκούραση (tamas) και ταυτόχρονα είσαι δημιουργικός και παραγωγικός (rajas) αυτό είναι ισορροπία . Η καθημερινή αποκατάσταση της ισορροπίας είναι που σε κάνει να αισθάνεσαι όμορφα και επαναφέρει την ενέργειά και την ζωντάνια σου.

Gunas και ισορροπημένη δράση στην καθημερινότητα

Στο σημείο αυτό θα αναφέρω πώς εμφανίζονται τα gunas στην ζωή μας και πώς αυτή η γνώση μας βοηθά σε πρακτικό επίπεδο.

Παραδείγματα στο φαγητό
– Η υπερβολική χρήση μπαχαρικών, αλατιού ή διεγερτικών συστατικών έχει «rajasic» αποτέλεσμα.

-Η χρήση υλικών που έχουν χάσει την φρεσκάδα τους, φαγητά που καταναλώνονται πολλές ώρες ή και ημέρες από την ώρα παρασκευής τους, το junk food είναι «tamasic» επιλογές.

– Επιλογές φαγητών ευθυγραμμισμένες με την εποχή, την ώρα κατανάλωσης, την ιδιοσυγκρασία του ατόμου και τις ατομικές προσωπικές ανάγκες, είναι επιλογές που υποστηρίζουν την καλή υγεία του ατόμου, επομένως είναι sattvasic.

Παραδείγματα στην ρουτίνα

• Η επιλογή των κατάλληλων ήπιων, γειωτικών δραστηριοτήτων πριν κοιμηθείς που σε βοηθούν να μπεις σε μία tamasic κατάσταση, είναι απαραίτητη για να έχεις έναν καλό, αναζωογονητικό και ξεκούραστο ύπνο.
• Στο ξεκίνημα της ημέρας σου οποιαδήποτε δραστηριότητα σε βοηθά να «ξυπνήσεις» την ενέργειά σου και να κάνεις δυναμικό ξεκίνημα ενισχύει τις rajasic ποιότητες (πχ κίνητρο, δυναμισμός, πάθος) που σε βοηθούν πολύ για το ξεκίνημά σου. Σαν παράδειγμα μία σχετικά δυναμική πρακτική στην yoga, ή να γελάσεις δυνατά με κάτι κ.ά
• Η προσεκτική επιλογή των δραστηριοτήτων σου κατά την διάρκεια της ημέρας, αφού παρατηρήσεις τι χρειάζεσαι εκείνη την στιγμή προκειμένου να ισορροπήσεις θα σε βοηθήσει να βιώνεις ευεξία κάθε ημέρα (sattva). Aυτό περιλαμβάνει από το τι μουσική θα ακούσεις, πώς θα ψυχαγωγηθείς ή τι θα διαβάσεις κτλ.

Παραδείγματα στην συμπεριφορά απέναντι στον εαυτό σου και στους άλλους

• Πότε εμφανίζεσαι επιθετικός, επικριτικός, απαξιωτικός ή καυστικός; Πότε εμφανίζεσαι παθητικός, αδιάφορος, απών, αδύναμος; Αυτά είναι δείγματα ανισορροπίας είτε του rajas είτε του tamas.

—

Έχουμε λοιπόν ένα «μενού» με κάποιες επιλογές που μας διεγείρουν και με άλλες που μας κατευνάζουν. Ισορροπημένη δράση είναι να επιλέγεις αυτό που χρειάζεσαι την δεδομένη στιγμή .

Η ορμή των δυνάμεων tamas και rajas μπορούν να μας παρασύρουν, όπως ένα δυνατό ρεύμα. Σε όλους μας συμβαίνει κάποιες φορές, να υπερβάλλουμε είτε προς την μία κατεύθυνση, είτε προς την άλλη. Η δική μας δουλειά, εφόσον ο στόχος μας είναι να ζούμε όμορφα και να αισθανόμαστε καλά, είναι να παρατηρούμε τι κάνουμε και πώς το κάνουμε. Να κατανοούμε πού εκδηλώνουμε προσκόλληση και πού αποστροφή. Και να απελευθερωνόμαστε και από τα δύο.

-Αν θες αντοχή, χρειάζεσαι ευλυγισία. Έτσι δεν θα σπάσεις.

-Αν θες δυναμισμό, χρειάζεται να μαλακώσεις. Έτσι δεν θα σκληρύνεις.

– Αν θες ηρεμία, χρειάζεται να δράσεις. Έτσι δεν θα πέσεις σε απραξία.

Ζεύγη αντιθέτων που δημιουργούν αποκατάσταση της αρμονίας και της ισορροπίας.

Στην πράξη

Αυτή την εβδομάδα στις τάξεις yoga αλλά και σε όσα θα μοιραστώ μαζί σας, θα ασχοληθούμε με το θέμα της αποκατάστασης της ενέργειάς μας και με τα 3 Gunas. Σας προτείνω είτε σε όλα όσα θα κάνουμε μαζί, είτε μόνοι σας, να παρατηρείτε πού υπερβάλλετε και πού αδρανείτε για να κάνετε εκείνες τις επιλογές που θα σας φέρνουν σε σημείο ισορροπίας.

Πιο συγκεκριμένα προτείνω για όλη την εβδομάδα να κρατήσετε ημερολόγιο διάθεσης. Να σημειώνετε δηλαδή ανά 3-4 ώρες περίπου, από το πρωί που θα ξυπνήσετε μέχρι να το βράδυ που θα κοιμηθείτε, πώς αισθάνεστε. Tamas, rajas ή sattva; Στο τέλος της ημέρας παρατηρήστε τι επικράτησε και πώς αισθάνεστε. Στη συνέχεια αναλογιστείτε τι επιλογές κάνατε και σας έφεραν αυτό το αποτέλεσμα. Στην περίπτωση που το αποτέλεσμα δεν σας ικανοποιεί, στοχαστείτε τι επιλογές μπορείτε να κάνετε την επόμενη ημέρα προκειμένου να αποκαταστήσετε την ισορροπία.

Παρατηρώντας τον εαυτό σας και την ζωή σας μέσα από το πρίσμα της tri – guna φιλοσοφίας, όπου υπάρχει βαθιά κατανόηση του εαυτού και του κόσμου σε αρμονία και είναι βάση στην αγιουρβεδική προσέγγιση, θα μπορείτε να «χτίζετε» την ευεξία σας καθημερινά. Θα ξέρετε τι να κάνετε για να σας συμβαίνει, αντί να σας τυχαίνει.

Η yoga έχει ένα όνομα για όποιον συνειδητά επιλέγει να ανακαλύπτει το σημείο της ένωσης των αντιθέτων, και να εργάζεται πάνω στους τρόπους για να πετυχαίνει σύνδεση μέσα στις διακυμάνσεις, χωρίς προσκολλήσεις και αποστροφές. Τον αποκαλεί yogi